Codziennie dokonujemy obrotu pieniędzmi. Zwykle nie zastanawiamy się nad autentycznością przyjmowanej gotówki. Problem pojawia się wtedy, gdy w swoim portfelu lub portmonetce znajdziemy podrobioną „dychę”. Co robić w takich sytuacjach? Jak się przed nimi uchronić?
- Pierwszą rzeczą jaką możemy zrobić sprawdzając autentyczności banknotu to zwrócenie uwagi na papier z którego jest wykonany. Prawdziwy jest zazwyczaj sztywniejszy od fałszywego. Receptura papieru na banknoty jest tajemnicą państwową - tłumaczy Stanisław Kamiński, dyrektor jednego z banków. - Kolejnym zabezpieczeniem są znaki wodne, które można sprawdzić za pomocą oświetlenia. Znaki wodne umiejscowione są w wolnym polu banknotu, pod nadrukiem nominału. Na tle światła można także zwrócić uwagę na tak zwany pasek metalizowany z wyraźnie zaznaczonym nadrukiem nominału banknotu. W oryginalnym banknocie wtopiony jest metalowy pasek z nominałem, który również powinien być widoczny pod światłem.
Nadruk wszelkich motywów na oryginalnych banknotach dokonywany jest w formie wyraźnego i kontrastującego mikrodruku. Mikrodruk ten można sprawdzić za pomocą zwykłej lupy. Fałszywe banknoty uzyskane metodą kopiowania mogą mieć ten nadruk niewyraźny, bądź rozmyty. To zabezpiecza nas przed stosunkowo prostymi fałszerstwami. Kolejną rzeczą jaką możemy sprawdzić w prostej codziennej praktyce jest nasz dotyk. Nadruk na oryginalnych banknotach jest wypukły, wyczuwalne są znaczki w lewym dolnym rogu banknotu charakterystyczne dla danego nominału. Są to krzyżyk, kółko bądź kwadrat. Powinniśmy wyczuwać wypukłość nadruku słownego nominału banknotu. W wybranych banknotach powinniśmy zauważyć oraz wyczuć palcami nadruk korony w prawym dolnym rogu banknotu.
- Dalsze sprawdzanie autentyczności banknotu wymaga posiadania urządzeń do tego przeznaczonych. Najczęściej spotykanymi w powszechnym obrocie i punktach handlowych, które obracają gotówką są urządzenia ze światłem ultrafioletowym. Pokazują one tak zwane "świecące czcionki" czyli fluorescencję na banknotach - mówi Stanisław Kamiński.
Z fałszywymi pieniędzmi nierzadko spotykają się bankowcy. Wtedy to stosowane są bardziej skompilowane testery, sprawdzające inne, niewykrywalne „gołym okiem” właściwości banknotów. W przypadku zaistnienia podejrzenia co do prawdziwości pieniądza bank ma obowiązek zatrzymać go. W celu weryfikacji swego podejrzenia wysyła go do Narodowego Banku Polskiego. W NBP przeprowadzana jest specjalistyczna ekspertyza. Ponadto o fakcie zaistnienia falsyfikatu powiadamiana jest policja.
- Instytucja, która stwierdzi fakt czy podejrzewa istnienie fałszywego banknotu musi zatrzymać go i zgłosić to organom ścigania, które podejmują decyzję o rozpoczęciu prowadzenia postępowania lub umorzeniu sprawy. W takich sytuacjach banknot nie wraca do właściciela, aby zapobiec jego dalszemu obiegowi - mówi dyrektor. - Pieniądze w bankomacie wcześniej są sprawdzane w banku. Ale może być sytuacja, że banknot jest na tyle doskonale podrobiony, że przejdzie etap weryfikacji przez pracowników. W końcu każdy człowiek może się pomylić - dodaje.
Jak na co dzień uchronić się od przyjęcia falsyfikatu? Wystarczy skorzystać z usług banku lub poczty.
- W przypadku większych operacji gotówką, na przykład w przypadku sprzedaży samochodu warto tę operację przeprowadzić w sposób przemyślany. Radziłbym, aby kontrahent wpłacił pieniądze na nasz rachunek w instytucji, która przyjmuje wpłaty. Może to być bank lub poczta - wyjaśnia Stanisław Kamiński. - Pieniądze w takich sytuacjach są sprawdzane przez daną instytucje. Jest to pewne ułatwienie, które w codziennym życiu mogą nam pomóc.
Polsce najczęściej podrabiane są stuzłotówki. Łatwiej jest sfałszować banknot 10-cio złotowy, ale dla fałszerza jest to nieopłacalne ze względu na koszty produkcji. Najczęściej jednak fałszerze zaczynają swoją działalność od produkcji niskich nominałów, a potem decydują się na podrabianie wyższych.
- Katalog zabezpieczeń pieniędzy jest szeroki. Każdy rodzaj banknotów poza cechami wspólnymi ma także nieco inne zabezpieczenia - mówi Stanisław Kamiński. - W życiu codziennym ludzie raczej nie sprawdzają banknotów. Obrót gotówką to bardzo częste czynności wykonywane odruchowo. Problem pojawia się wtedy, gdy nas dotknie.
Jeżeli znajdujemy się w posiadaniu falsyfikatu nie próbujmy pozbyć się go robiąc zakupy lub płacąc za usługę. Takie zachowanie jest przestępstwem. Karą za wprowadzenie w obieg podrobionego pieniądza jest grzywna, ograniczenie wolności, a nawet pozbawianie wolności. Oczywiście, jeżeli nieświadomi posiadania falsyfikatu puścimy go w obieg nie poniesiemy żadnej odpowiedzialności karnej.
